یکی از راه‌های مقابله با بی‌خوابی، تنظیم سیکل و ساعت خواب است. برای حفظ سلامت روان داشتن خوابی با کیفیت بسیار اهمیت دارد. معمولا کسانی که ساعات خواب به هم ریخته‌ای دارند، در اکثر اوقات روز خلق پایینی را تجربه می‌کنند، تحریک‌پذیری بالایی دارند و کوچک‌ترین محرکی باعث ناراحتی و عصبانیت‌شان می‌شوند. از همین رو بسیار اهمیت دارد که سیکل خواب خود را تنظیم نمایید. امروزه متخصصان راهکارهای روانشناختی مختلفی را در این زمینه ارائه می‌کنند که از جمله آن‌ها می‌توان به استفاده از فنون خودآرام سازی و آموزش تکنیک‌های تصویرسازی ذهنی اشاره کرد. برای آشنایی با روش درمان انواع اختلالات خواب کلیک کنید.

منبع : تنظیم سیکل خواب

 اهمیت تنظیم ساعت و سیکل خواب

داشتن خواب منظم و با کیفیت یکی از فاکتورهای بسیار موثر و تعیین کننده برای سلامت روان است. متخصصین هنگام توضیح سبک زندگی سالم همواره بر اهمیت داشتن خواب کافی و منظم تاکید می‌کنند. در همین راستا بررسی‌ها نشان می‌دهند کسانی که دچار بی‌خوابی هستند یا ساعات خواب به هم ریخته‌ای دارند، نسبت به سایرین بیشتر در معرض اختلالاتی نظیر افسردگی و اضطراب قرار می‌گیرند.

هم چنین اکثر آن‌ها در طول روز خلق پایینی تجربه می‌کنند، تحریک پذیری بالایی دارند، سریع‌تر عصبانی می‌شوند و مشکلاتی را در زمینه توجه و تمرکز گزارش می‌دهند. از همین رو بسیار اهمیت دارد که اگر دچار مشکلات خواب هستید هرچه زودتر برای بهبود آن اقدام نمایید تا به این ترتیب از سایر مشکلات احتمالی نیز پیشگیری کنید.

توصیه هایی برای تنظیم ساعت و سیکل خواب

اگر ساعت خواب‌تان بهم ریخته و آشفتگی‌های زیادی در این مورد تجربه می‌کنید، 7 راهکاری که در ادامه آورده‌ایم را در نظر بگیرید. در صورتی که موثر نبود حتما از کمک متخصصان روانشناسی استفاده نمایید.

1- هر شب در یک ساعت خاص به رختخواب بروید

یکی از اصلی‌ترین دلایلی که سیکل خواب انسان را به هم می‌زند این است که برنامه خاصی برای ساعت خواب‌تان نداشته باشید. برای مثال اگر از آن دست آدم‌هایی هستید که برخی شب‌ها تا صبح بیدار می‌مانید و شب‌های دیگر تلاش می‌کنید زود بخوابید بیش از همه احتمال دارد که با مشکلاتی نظیر بی‌خوابی رو به رو شوید. در اولین قدم برای بهبود این مسئله باید تلاش کنید یک برنامه زمانی مشخص برای خواب خود تعیین کنید و هر شب در همان بازه زمانی به تختخواب بروید.

2- بیش از نیازتان نخوابید

انسان‌های بالغ و بزرگسال اغلب قریب به 8 ساعت نیاز به خواب دارند. در این میان برخی ممکن است با 6 یا 7ساعت خوابیدن نیز سر حال شوند و برخی دیگر با 9 ساعت خواب احساس کنند که خستگی‌شان برطرف شده است. بسیار مهم است که خود را زیر نظر گرفته و ببینید برای اینکه در طول روز عملکرد بالایی داشته باشید به چه مقدار خواب نیاز دارید. سعی کنید هر شب زمانی به رختخواب بروید که تا صبح به اندازه نیازتان خوابیده باشید. اگر صبح‌ها مجبور نیستید ساعت خاصی از خواب بیدار شوید، بازهم برای خود ساعت کوک کنید و بیش از نیازتان در رختخواب نمانید.

3- یک برنامه تدریجی برای تنظیم خوابتان در نظر بگیرید

اگر دچار پرخوابی شده‌اید و ساعات زیادی را در رختخواب می‌مانید باید برای تغییر سبک زندگی خود یک برنامه تدریجی در پیش بگیرید. نمی‌توانید به یک باره ساعات خواب خود را تا حد زیادی کاهش دهید. این کار به مغز و بدن شما فشار زیادی وارد می‌کند و باعث می‌شود دیرتر با شرایط سازگار شوید. در عوض باید تلاش کنید هر روز نیم ساعت تا 1 ساعت از طول مدت خواب خود کم کنید تا در نهایت به ساعت دلخواه خود دست پیدا کنید.

4- از خوردن کافئین زیاد به خصوص در طول شب خودداری کنید

کافئین از جمله مواد خوراکی است که فعالیت سیستم عصبی مرکزی انسان را بالا برده و در نتیجه ریتم خواب را مختل می‌کند. اگر به دنبال تنظیم ساعات و سیکل خواب‌تان هستید باید از خوردن بیش از حد خوراکی‌هایی نظیر چای، قهوه و نوشیدنی‌های انرژی زا در طول روز خودداری کنید. بررسی‌ها نشان می‌دهند خوردن مقادیر کم کافئین در طی شب نیز بی خوابی می‌آورد. در نتیجه اگر این نوشیدنی‌ها در برنامه غذایی‌تان وجود دارد، بهتر است بعد از عصر دیگر از آن‌ها استفاده نکنید.

5- نور اتاق را تنظیم نمایید

یکی از عوامل بسیار مهمی که سیکل خواب را در بدن انسان تنظیم می‌کند نور است. از همین رو بهتر است در طول شب نور اتاق خواب‌تان را کم کرده و آن را به حداقل برسانید. در مقابل در طول روز نباید اتاق‌تان بیش از اندازه تاریک باشد، چرا که  این کار موجب جابه جا شدن ساعات خواب می‌شود.

6- از تکنیک های خود آرام سازی استفاده کنید

یکی از دلایل عمده به هم ریختن چرخه خواب درگیری زیاد با اضطراب و تنش است. چرا که اضطراب فعالیت سیستم عصبی مرکزی انسان را افزایش داده و اجازه نمی دهد که در حالت استراحت قرار بگیرد. روانشاسان در این شرایط استفاده از تکنیک‌های خود آرام سازی را بیش از هرچیزی برای تنظیم ساعات خواب مناسب می‌دانند.

از جمله این تکنیک ها می توان به ریلکسیشن و مراقبه اشاره کرد. برای یادگیری این تکنیک‌ها بهتر است به یک روانشناس مراجعه کنید. روانشناس به شما می‌آموزد که چگونه به کمک تنفس عمیق نیروی توجه و تمرکز را در خود بالا ببرید و با رفع تنش‌های عضلانی به آرامش روانی بالاتری نیز دست پیدا کنید.

7- از قدرت تخیل و تصویرسازی ذهنی کمک بگیرید 

حتما شما هم تا به حال این موضوع را تجربه کرده‌اید که قبل از خواب مشغله‌ها و دغدغه‌های ذهنی که در طول روز داشتید به سرتان هجوم بیاورند و باعث شوند غرق در فکر و خیال شوید. اگر افکار بار منفی زیادی داشته باشند منجر به تجربه اضطراب می‌شوند و ریتم خوابتان را مختل می‌کنند.

در این شرایط کمک گرفتن از قوه تخیل و استفاده از تکنیک تصویرسازی ذهنی تا حد زیادی به کمک شما می‌آید. برای این کار باید یک مکان آرامش بخش را در ذهن خود تجسم کرده و سعی کنید آن را با جزئیات تصور نمایید و این تصویرها با دور کردن افکار منفی و رفع تنش می‌تواند در رفع مشکلات خواب نیز به شما کمک کند. برای آشنایی با انواع روش‌های درمان بی خوابی کلیک کنید.

برای دریافت مشاوره در زمینه خواب و مشکلات مربوطه به آن می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02166419012 تماس بگیرید.

سوالات متداول